طبق شرع مقدس اسلام کسی که موقع غروب یعنى قبل از غروب شب عید فطر گرچه به چند لحظه باشد بالغ و عاقل و هوشیار است و فقیر و بنده کس دیگر نیست، باید براى خودش و کسانی که نان‌خور او هستند، هر نفرى یک صاع که تقریبا 3 کیلوگرم است گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنج یا ذرت و مانند اینها به مستحق بدهد و اگر پول یکى از اینها را هم بدهد کافى است.
قیمت سه کیلو قوت غالب معمولا هرسال با تغییر قیمت‌ها در عرف و معاملات اقتصادی دچار تغییر اندک می‌شود لذا نیاز است هرسال در این باره مراجع عظام تقلید نظر و فتوای خود را اعلام کنند.امسال نیز تعدادی از مراجع عظام تقلید میزان زکات فطره سال 93 را بر مبنای قوت غالب گندم و قوت غالب برنج اعلام کردند.
نظرات مراجع درباره میزان زکات فطره و کفاره روزه به شرح زیر است:
آیت‌الله سید علی خامنه‌ای
بر اساس اعلام مسئولان بخش پاسخ به سؤالات شرعی دفتر رهبر معظم انقلاب در شهر مقدس قم، حضرت آیت الله خامنه ای میزان فطریه امسال را در شهر تهران 5000 تومان و در شهرستان‌ها نیز 4500 تومان اعلام کرده اند؛ همچنین بر مبنای قوت غالب برنج نیز باید معادل سه کلیو گرم بر مبنای قیمت عرفی پرداخت شود.
برای کفاره نیز یک مد طعام، 750 گرم گندم یا آرد یا نان یا برنج یا مانند اینها می‌باشد که اگر بخواهد پول آن را به افرادی بدهد که تبدیل به طعام بشود، می‌تواند در کفاره افطار عذری برای هر روز 1500 تومان و در ابطال عمدی هر روز 90000 تومان پرداخت کند.
گزیده‌ای از فتاوای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره فطریه
متن برخی از استفتائات درباره فطریه:
1. فطریه‌ی مهمان یک شبه بر عهده‌ی چه کسی است؟
فطریه میهمان یک شبه بر عهده خودش می‌باشد و بر عهده‌ی میزبان نیست.
2. پرداخت فطریه غیر سادات به سادات و احکام آن چگونه است؟
غیر سادات نمی‌توانند فطریه را به سادات فقیر پرداخت کنند و در صورت پرداخت مجزی نمی‌باشد و ملاک در این امر سرپرست خانواده می‌باشد.
3. پرداخت فطریه در شهری غیر از شهر شخص پرداخت کننده چگونه است؟
بنابر احتیاط در همان شهری که هست پرداخت شود.
4. جهت مصرف فطریه چیست؟ و آیا می‌توان آن را برای اماکن مذهبی مصرف نمود؟
مصرف فطریه همان مصرف زکات است؛ ولی احتیاط این است که به فقرای مومن داده شود.
آیت‌الله علوی‌گرگانی
مبلغ زکات فطره پنج هزار تومان بابت سه کیلو گندم برای هر نفر، ضمنا کسانی که مایل به پرداخت فطریه از برنج می‌باشند باید قیمت آن را ملاحظه کرده و به ازای هر نفر سه کیلو از آن را بپردازند و متوسط قیمت آن مبلغ 15 هزار تومان تعیین شده است.
همچنین کفاره غیرعمد برای هر روز نیز مبلغ 1500 تومان پول نان برای فقرا تعیین شد.
آیت‌الله مکارم‌شیرازی
بر اساس فتوای آیت‌الله مکارم‌شیرازی، زکات فطره امسال بر مبنای قوت غالب گندم، مبلغ چهار هزار و پانصد تومان (4500 تومان) و بر اساس قوت غالب برنج، مبلغ پانزده هزار تومان (15000 تومان) اعلام شده است.
کفاره روزه غیرعمد مبلغ هزار و پانصد تومان (1500 تومان) است که باید به صورت نان تهیه و پرداخت شود، همچنین کفاره روزه عمد مبلغ نود هزار تومان (90000 تومان) است.
بر اساس مسأله 1492 رساله توضیح المسائل آیت‌الله مکارم شیرازی، زکات فطره بر تمام کسانی که قبل از غروب شب عید فطر بالغ و عاقل و غنی باشند واجب است، یعنی باید برای خودش و کسانی که نان خور او هستند، هر نفر به اندازه یک صاع (تقریباً سه کیلو) از آنچه غذای نوع مردم آن محل است، اعم از گندم و جو یا خرما یا برنج یا ذرّت و مانند اینها به مستحق بدهد و اگر پول یکی از اینها را بدهد کافی است.
در ضمن بنابر فتوای این مرجع تقلید اگر کسی تنها در افطار شب عید فطر مهمان دیگری باشد فطریه او به عهده خودش است.
آیت‌الله موسوی‌اردبیلی
مبلغ زکات فطره توسط آیت‌الله موسوی‌اردبیلی، 4 هزار تومان، یا قیمت سه کیلو گندم یا برنجی که در آن محل خرید و فروش می‌شود، اعلام شد.
کفاره روزه نیز برای کسانی که روزه‌شان را با مجوز خورده‌اند، مثل زنانی که بچه شیر می‌دهند یا بیماران، یک مد طعام اعلام شد.
آیت‌الله شبیری‌زنجانی
عضو شورای استفتائات دفتر آیت‌الله شبیری‌زنجانی مبلغ زکات فطره هر فرد را چهار هزار تومان اعلام کرد.
حجت‌الاسلام کاظمی افزود: دفتر آیت‌الله شبیری‌زنجانی امسال آمادگی دریافت زکات فطریه مومنان روزه‌دار را دارد و بر اساس هماهنگی‌های انجام شده، مقلدین می‌توانند از طریق دفتر و سایت این مرجع تقلید برای پرداخت فطریه اقدام کنند.
کاظمی درباره موارد مصرف زکات فطره افزود: مصرف زکات فطره همان مصارف زکات است، ولی احتیاط مستحب آن است زکات فطره فقط به مصرف مساکین شیعه برسد، لذا دفتر آیت‌الله شبیری تدابیر ویژه‌ای را در این راستا اتخاذ کرده تا زکات روزه‌داران و مومنان به مصرف نیازمندان برسد.
وی بلوغ، عاقل بودن و تمکن مالی را از شرایط وجوب زکات فطره بر مسلمانان دانست و افزود: هر شخص باید برای خودش و کسانی که نان‌خور او هستند، هر نفر یک صاع از خوراکی‌های رایج در آن منطقه، همچون گندم، جو، خرما، کشمش، برنج و مانند اینها، به مستحقّ بدهد و اگر پول یکی از اینها را هم بدهد کافی است.
کاظمی افزود: وزن هر صاع بنا بر مشهور تقریبا دو کیلو و 830 گرم است، ولی به عقیده آیت‌الله شبیری، وزن درهم بیش از مقداری است که مبنای محاسبه فوق است و ظاهرا اگر وزن حدود سه کیلو و شصت گرم را برای گندم محاسبه کنند، کافی باشد.
آیت‌الله صافی‌گلپایگانی
آیت‌الله صافی‌گلپایگانی میزان زکات فطره ماه مبارک رمضان را مبلغ معادل سه (3) کیلوگرم گندم یا برنج به عنوان قوت غالب اعلام کرد.
در اطلاعیه دفتر آیت‌الله‌العظمی صافی پیرامون میزان زکات فطریه آمده است: با آرزوی قبولی طاعات و عبادات روزه‌داران گرامی؛ نظر حضرت آیت‌الله العظمی صافی پیرامون میزان فطریه اینست که مؤمنان مبلغ معادل سه (3) کیلوگرم گندم یا برنج را به عنوان قوت غالب بپردازند.
آیت‌الله وحید خراسانی
میزان زکات فطره توسط آیت‌الله وحید خراسانی چنین اعلام شد: به حساب گندم 3 کیلو و به قیمت 5 هزار تومان، برنج هم از 4 هزار تومان شروع می‌شود تا 10 هزار تومان، بنا به میزان قیمتی که در طی سال دارد، سه کیلو برنج به همان قیمت می‌دهند.
همچنین کفاره روزه غیرعمدی هم به حساب گندم 1200 تومان است و کفاره روزه غیرعمدی به حساب برنج بنا به میزان قیمتی که برنج دارد 50 گرم است.
آیت‌الله نوری همدانی
میزان زکات فطره از سوی آیت‌الله نوری همدانی بر مبنای قوت غالب گندم، سه کیلو گندم هر کیلو 1700 تومان و بر اساس قوت غالب برنج، سه کیلو برنج مبلغ 15000 تومان است.
همچنین کفاره روزه غیرعمد مبلغ 1200 تومان است و مبلغ کفاره روزه عمد حداقل روزی 72000 هزار تومان است.
آیت الله جوادی آملی
بنا بر اعلام دفتر آیت‌الله جوادی آملی میزان زکات فطره و کفاره امسال قیمت متوسط گندم یا برنج همان منطقه است.
